16 listopada Kościół wspomina Matkę Bożą Miłosierdzia Ostrobramską – obraz, który od wieków gromadzi rzesze pielgrzymów i jest źródłem niezliczonych łask. W sercu Wilna, w bramie zwanej Ostrą Bramą, od ponad 400 lat czuwa nad mieszkańcami wyjątkowy obraz Maryi. Namalowany prawdopodobnie w końcu XVI lub na początku XVII wieku, przedstawia Matkę Bożą bez Dzieciątka – co czyni go szczególnym wśród maryjnych wizerunków.
Maryja jest ukazana w skupieniu, z rękami złożonymi do modlitwy, z głową lekko pochyloną, pogrążona w medytacji. Jej oblicze promieniuje spokojem i macierzyńską troską. Obraz został umieszczony w kaplicy nad Ostrą Bramą – jednym z dziesięciu wjazdów do miasta. To miejsce szybko stało się celem pielgrzymek. Mieszkańcy Wilna, a później wierni z całej Rzeczypospolitej, przychodzili tu z prośbami i dziękowaniami. Przed tym obrazem modliły się pokolenia Polaków i Litwinów, prosząc o pomoc w chorobach, w sprawach rodzinnych, w czasach wojen i zagrożeń. Dlaczego Maryja Ostrobramska nazywana jest Matką Miłosierdzia? To wezwanie wyrasta z wieków doświadczenia wiernych, którzy u Jej stóp znajdowali pociechę, wsparcie i ratunek. Historia kultu Ostrobramskiego obrazu to historia niezliczonych cudów – uzdrowień, nawróceń, ocalenia z niebezpieczeństw.
W trudnych momentach dziejowych – podczas wojen, epidemii, prześladowań – wierni uciekali się do Matki Bożej Ostrobramskiej jak dzieci do kochającej matki. I Ona, jak zapewnia nas tradycja, nigdy nikogo nie pozostawiała bez pociechy. Jej miłosierdzie okazywało się większe niż ludzkie grzechy i słabości. Matka Boża Ostrobramska ma szczególne znaczenie ekumeniczne. Przed Jej obrazem modlą się zarówno katolicy, jak i prawosławni. Jest Matką wszystkich, nie zna podziałów. W czasach, gdy chrześcijanie są podzieleni, Ona przypomina nam o tym, co wspólne – o macierzyństwie Maryi wobec wszystkich uczniów Chrystusa. Dla Polaków i Litwinów obraz ten jest szczególnym znakiem wspólnej historii i duchowego dziedzictwa. Święty Jan Paweł II, wielki czciciel Matki Bożej Ostrobramskiej, wielokrotnie nawiedzał to miejsce i polecał Jej opiece narody Europy Środkowo-Wschodniej.
Co dziś mówi do nas Matka Boża Ostrobramska? Jej obraz – pozbawiony przepychu, pokazujący Maryję w postawie modlitwy – uczy nas kilku istotnych prawd:
Po pierwsze – wartości modlitwy – Maryja nie jest przedstawiona w majestacie, ale w skupieniu modlitewnym. To przypomnienie, że siła chrześcijanina pochodzi z dialogu z Bogiem.
Po drugie – pokory – prostota wizerunku wskazuje na pokorę Służebnicy Pańskiej, która cała jest skierowana ku Bogu, nie szukając własnej chwały.
Po trzecie – miłosierdzia – tytuł „Miłosierdzia” przypomina nam, że jesteśmy powołani do naśladowania Bożej litości wobec innych. Doświadczając miłosierdzia, mamy je okazywać bliźnim.
W dniu Jej wspomnienia warto skierować do Niej słowa modlitwy:
Matko Miłosierdzia Ostrobramska, Ty, która od wieków czuwasz nad swoimi dziećmi, wejrzyj i dziś na nas. W naszych troskach i radościach, w chorobach i próbach, bądź nam Matką. Naucz nas modlitwy, pokory i miłosierdzia. Wstawiaj się za nami u Twojego Syna. Niech Twoja matczyna opieka prowadzi nas przez życie do wiecznej ojczyzny. Amen. „Ostrobramska Pani świata” – jak nazwał Ją Adam Mickiewicz – niech będzie dla nas drogowskazem do Chrystusa i szkołą miłosierdzia w codziennym życiu.