Oktawa Bożego Ciała

Czym jest więc oktawa?

Przeżywamy właśnie oktawę uroczystości Bożego Ciała, które jest jedną z najważniejszych uroczystości w Kościele Katolickimi. Z tego też powodu od wieków obchodzimy jej oktawę. Jak jednak jest naprawdę?

Okazuje się, że formalnie oktawa Bożego ciała nie istnieje. Świadczą o tym np. teksty liturgiczne – gdybyśmy faktycznie obchodzili oktawę to teksty dotyczyłyby tej uroczystości. Tymczasem wszystkie czytania pochodzą z formularza mszalnego z danego dnia roku – co roku są inne bo i Boże Ciało nie ma stałej daty. Zmieniają się też kolory szat. Okazuje się, że oficjalnie kalendarz liturgiczny nie zna czegoś takiego jak oktawa Bożego Ciała.

Dlaczego mimo to w Polsce ją obchodzimy? Odpowiedź jest prosta – jest ona zwyczajowa i polega na praktykowaniu procesji eucharystycznych. Jest to jednak zwyczaj, nie wymóg norm liturgicznych. Mówi o tym dokument Episkopatu Polski z 1987 roku „O kulcie tajemnicy eucharystycznej poza Mszą świętą”. Zaleca on zachowanie przez osiem dni, aż do uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa, procesji eucharystycznych „tam gdzie jest taki zwyczaj”. Dokument ten zaleca też: „dzieci, które w danym roku przystąpiły do pierwszej Komunii świętej, powinny w tych procesjach uczestniczyć w zorganizowanej grupie”. 

Czym jest więc oktawa? Słowo to pochodzi od łacińskiego wyrażenia „dies octava” czyli „dzień ósmy”. Istotą jest przedłużenie obchodów uroczystości roku liturgicznego na cały tydzień. Tradycja ta wzięła się jeszcze z Kościoła pierwotnego, a dokładniej wiązała się z sakramentem chrztu. Udzielano go wówczas tylko w Noc Paschalną. Po przyjęciu chrztu konieczne było wtajemniczenie – tzw. mistagogia. W związku z tym przez 7 dni po przyjęciu chrztu odbywały się katechezy i nabożeństwa dla nowoochrzczonych. Oktawa Wielkanocy jest tak ważna, że ma pierwszeństwo przed wszystkimi uroczystościami, widać to wyraźnie w kalendarzu liturgicznym. Wraz z rozrostem liczby chrześcijan przybywało kandydatów do chrztu. Zwiększono więc liczbę oktaw, wśród których pojawiła się dzisiejsza uroczystość Bożego Ciała. Reforma liturgiczna, która miała miejsce w 1969 roku pozostawiła jednak tylko dwie oktawy.

Papież Pius XII zniósł oktawę Bożego Ciała, natomiast Episkopat Polski wystąpił z prośbą o zachowanie zwyczaju obchodzenia oktawy. „W Polsce dekrety Kongregacji z 1961 roku i z 1968 r. pozwalały zachować zwyczaje związane z oktawą Bożego Ciała, ale nie mówi się w nich, że zachowuje się oktawę, bo taka już prawnie nie istnieje. 11 marca 1987 r. ukazała się Instrukcja Episkopatu Polski o kulcie i Tajemnicy Eucharystycznej poza Mszą Świętą, gdzie podano: <<Należy również zachować procesje odprawiane przez 8 dni po uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa oraz procesję w uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa tam, gdzie jest taki zwyczaj>>. Tak więc mimo zniesienia oktawy w 1955 r., w Polsce przez wszystkie następne lata zwyczaje tej oktawy były zachowane” mówi ojciec Lijka, liturgista.

Nie tylko zwyczajowa oktawa Bożego Ciała pokazuje, że kult tej uroczystości jest w Polsce niesamowity. Warto zwrócić uwagę na to, że w większości krajów Boże Ciało przeniesione jest na niedzielę. W Polsce nie tylko obchodzimy ją w ten dzień, w który przypada, to jeszcze mamy ten dzień wolny. Po prostu „wszystkie znaki na ziemi i niebie” wskazują na to, że jest to „święty czas”, który nie powinien być jedynie okazją do grillowania i wyjazdów, a czasem zastanowienia się nad Cudem Eucharystycznym. Spróbujmy choć raz wybrać się w ciągu oktawy Bożego Ciała na Mszę Świętą, uczestniczmy pobożnie w procesji i bądźmy wdzięczni za ten wyjątkowy zwyczaj. 

© Copyright 2024 - Przystań Miłosierdzia