Pieśni Wielkopostne

Budują nastrój, skłaniają do zadumy, pozwalają rozważać Mękę Pańską.

Czas Wielkiego Postu ma skłaniać nas do rozmyślań, nawracania się i pokuty. Taką też rolę mają pieśni wielkopostne. Można wśród nich wyróżnić wiele różnych odmian. Charakteryzują się one spokojną, raczej molową muzyką, która buduje nastrój. Jednak to tekst stanowi istotę pieśni wielkopostnych.

Wielki Post dzielimy na dwie części. Pierwsza trwa od Środy Popielcowej do piątej niedzieli Wielkiego Postu, tzw. „czarnej”, to właśnie wtedy zasłaniamy krzyże. Druga część trwa od piątej niedzieli do poranka Wielkiej Soboty. Ten podział widoczny jest także w pieśniach wielkopostnych. Pierwsze tygodnie Wielkiego Postu mają kierować myśli wiernych w stronę pokuty i nawrócenia. Wówczas śpiewamy takie pieśni jak „Bliskie jest Królestwo Boże”, „Podnieś mnie Jezu”, „Tak mnie skrusz, tak mnie złam”, „Przepuść Panie, przepuść”.

Druga część Wielkiego Postu kieruje wiernych w stronę Triduum Paschalnego i Wielkanocy. Śpiewamy wówczas pieśni pasyjne, które mówią o Męce Pańskiej. Muzyka wyraża żal, który ma wypełniać duszę człowieka. Pieśni wyrażają także dziękczynienie za podjęte cierpienie, przez które człowiek zostaje odkupiony. To właśnie w tej części Wielkiego Postu śpiewamy „Wisi na krzyżu”, „Ludu, mój ludu”, „Odszedł pasterz od nas”.

Pieśni pasyjne możemy też podzielić ze względu na treści na jakie kładą nacisk. Pierwszą grupę stanowią zatem te utwory, które mają za zadanie łączyć wiernego z Męką Jezusa. Pieśni te mówią o historii cierpień Chrystusa, wyjaśniają prawdy teologicznie z nimi związane. Pozwalają również dać upust emocjom, które gromadzą się w wiernych podczas rozważania Męki Pańskiej. W takich pieśniach znajdziemy wyraźne, żywe obrazy wydarzeń z ostatnich chwil życia Jezusa, nagromadzenia epitetów, porównań i apostrof. Mają one pozwolić nam wczuć się w cierpienia Jezusa a jednocześnie pomóc nam zrozumieć ten ból. Pieśni te próbują oddać ogrom cierpień Zbawiciela, a jednocześnie wzbudzić żal nad udręczonym Jezusem. Mają w nas wzbudzić żal i skruchę, zachęcić do pokuty. Do tej grupy będą należeć takie pieśni jak „Ach, mój Jezu” „Jezu Chryste, Panie miły”, „Zawitaj Ukrzyżowany” czy „Wisi na krzyżu”.

Kolejną grupą są pieśni katechetyczne. Opowiadają one całą historię Jezusa od wjazdu do Jerozolimy aż do złożenia Jego ciała w grobie. Teksty opierają się na Ewangelii i są bardzo szczegółowe. Ich zadaniem jest przekazanie wiedzy, wyjaśnienie wszelkich teologicznych zawiłości. Z tego względu katechetyczne pieśni pasyjne mają bogatą narrację, wiele zwrotek (bywa, że jest ich 50). Przykładem są takie pieśni jak „Ogrodzie Oliwny” czy „Rozmyślajmy dziś, wierni chrześcijanie”.

Bardzo charakterystyczną dla Polski jest grupa zwana „Sabat Mater”. Odnosi się ona do Matki Bożej. Składają się na nie na przykład lamenty. Pomimo rozważania Męki Chrystusa, na pierwszy plan w tych utworach wysuwa się Maryja. Pieśni te opowiadają o bólu i cierpieniu Matki Bożej, która łączy się ze swym Synem w cierpieniach. Często mamy tu do czynienia z dialogiem między narratorem a Maryją lub Maryją a Jezusem. Przykładem najbardziej oczywistym będzie przykład części Gorzkich Żalów „Ach ja matka boleściwa”. Ponadto do tej grupy zaliczymy też „Już Cię żegnam, najmilszy” czy „Witaj Matko Uwielbiona”. Jednak najbardziej znanym utworem będzie sam „Sabat Mater”, czyli „Boleściwa Matka stała”.

Ostatnią wyróżnianą grupą pod kątem treści będą utwory wyrażające żal całego stworzenia. Celem jest ukazanie głębokiego zaangażowania każdego wiernego w przeżywanie cierpień Jezusa. Muzyka i treść są tak przygotowane, aby pomóc nam zanurzyć się w wielkiej tajemnicy Męki

Pańskiej, dotknąć nas dogłębnie. Wyróżnić możemy tu „Zbliżam się k’Tobie”, „Dobranoc, Głowo święta” lub „Płaczcie, anieli”.

Warto zatem zwrócić uwagę na treść pieśni wielkopostnych podczas ich śpiewania. Nie śpiewajmy ich bezmyślnie, bez zastanowienia. Spróbujmy przeżyć jak najlepiej ten czas, który jeszcze nas dzieli od Świąt Wielkanocnych. Niech w tym przeżywaniu towarzyszą nam pieśni, które pozwolą przybliżyć się do wydarzeń wielkopostnych. Może warto i dziś wyłączyć telewizor, komputer, odłożyć smartfon i wspólnie z bliskimi, a może nawet sąsiadami, odśpiewać wielkopostne utwory.

© Copyright 2021 - Przystań Miłosierdzia